جوجه کشی

ماشین یا دستگاه جوجه کشی به وسیله ای اطلاق میشود که قابلیت ایجاد شرایطی مشابه با آنچه یک پرنده ی مادر بطور غریزی برای تبدیل تخم ها به جوجه فراهم میکند را داشته باشد ، شرایطی که هر  تخم نطفه داری در آن قرار بگیرد در زمان مشخصی بسته به نوع پرنده به جوجه  تبدیل خواهد شد و این شرایط عبارتند از :

۱- دمای کافی و یکنواخت

۲- رطوبت کافی و یکنواخت

۳- چرخاندن تخم ها برای جلوگیری از چسبیدن به پوسته

۴- تهویه ی مناسب

پس هر دستگاه یا ماشین جوجه کشی برای تبدیل تخم به جوجه  بایستی شرایط فوق را دارا باشد .

::: تامین و تنظیم دما در ماشین جوجه کشی :::

حرارت مورد نیازدر ماشین جوجه کشی از قدیم  به روشهای مختلف تامین شده است ، از سوزاندن فضولات حیوانات در ماشینهای جوجه کشی مصریان باستان و مردم چین باستان گرفته تا پارافین و نفت و الکل و آب گرم و نیروی الکتریسیته که امروزه  نیروی الکتریسیته تقریبا در اکثر دستگاههای جوجه کشی بعنوان منبع تامین حرارت مورد استفاده قرار میگیرد .

تنظیم دما نیز با ابزار و روشهای مختلفی انجام می شده است , دریچه های تعبیه شده در بدنه ماشینهای جوجه کشی قدیمی ابتدایی ترین روش تنظیم دما بوده هر چند روشهای متداولی بسته به نوع دستگاه مرسوم بوده و هست مثل ترموستات الکتریکی ، کپسول اتری ،کلید جیوه ای ، دماسنج جیوه ای تماسی ،  کلیدهای حرارتی الکتریک ( ترموستاتهای مکانیکی ) و . . .

اما امروزه با پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی ترموستاتهای الکترونیکی با مدارهای ییچیده و سنسورهای فوق حساس با کنترل دقیق دما تا ۲ دهم درجه ، کنترل دما در ماشینها ی جوجه کشی را بسیار قابل اطمینان کرده هرچند بکار بردن این ترموستاتها  تا حدی هزینه های ساخت دستگاه های جوجه کشی را بالا برده اما تا حد قابل  توجهی میزان ریسک را کاهش داده و به نوعی کاربا دستگاههای مجهز به این ترموستات ها برای  کاربران ساده تر شده است .

::: تامین و تنظیم رطوبت در ماشین جوجه کشی :::

رطوبت یکی از عوامل تعیین کننده ی درصد موفقیت در جوجه کشی می باشد ، تنها منبع تامین رطوبت آب است  و تولید رطوبت از آب به روشهای مختلفی امکانپذیر است ، در ابتدایی ترین  نوع قرار دادن یک ظرف آب در ماشین جوجه کشی باعث ایجاد رطوبت میشود حال اگر  بتوان سطح آب را بصورت معینی تنظیم کرد و میزان آن را با یک رطوبت سنج ساده اندازه گیری کرد به نحو مطلوب تری میتوان بر رطوبت مورد نیاز فرآیند جوجه کشی نظارت داشت.

پاشش آب در محیط بوسیله ی پمپ مخصوص و یا به کارگیری از مدارات الکترونیکی جهت تولید بخار سرد یا همان مه سازها یا رطوبت سازهای آلتراسونیک میتواند روش موثری در تامین رطوبت مورد نیاز باشد .

::: چرخش :::

یکی دیگر از لازمه های جوجه کشی موفق چرخاندن تخمها در زمانهای مشخص میباشد ، بصورت طبیعی مشاهده شده است مرغ مادر به جهت جلوگیری از چسبیدن زرده به پوسته و کیسه هوای درون تخم  بطور متوسط هر ۳۵ دقیقه اقدام به چرخش تخمها میکند ، در مقیاس صنعتی اینکار را هر ۱ ساعت یکبار برای تخم مرغ و هر ۲ تا ۴ ساعت یکبار برای تخم بلدرچین بوسیله ی موتورهای الکتریکی یا فشار جکهای بادی انجام میدهند و نحوه مرسوم چرخش تخمها بدین ترتیب است که با توجه به قرار گرفتن سر کوچک تخمها بسمت پایین در شانه ی مخصوص دستگاه جوجه کشی این شانه را ۴۵ درجه نسبت به افق تغییر زاویه داده و پس از گذشت مدت زمان مشخص این تغییر زاویه ۴۵ درجه ای نسبت به افق را از طرف مقابل اعمال میکنند  باید توجه داشت هر گونه چرخش باید به آرامی و بدون تکانهای شدید انجام پذیرد زیرا تکان شدید باعث صدمه به جنین شده و از میزان موفقیت در جوجه کشی میکاهد . هر چند چرخش بصورت دستی نیز انجام میگیرد اما به دلایل مختلف از جمله مسائل بهداشتی و نوسانات دما و رطوبت به علت باز شدن درب دستگاه توصیه نمیشود .

نویسنده : واحد تحقیقات و آموزش رویان گستر