جوجه کشی

قو

مقدمه

قو از راسته ی مرغابیها می‌باشد. قوها از نظر ساختمان پاها و پرها به مرغابیها شباهت دارند. قوها با جثه بزرگ و گردن بلندی که دارند با مرغابیهای کوچک شباهت دارند. این جانوران با زندگی در آب سازش پیدا کرده‌اند. به این شکل که قسمت برهنه پای آنها کوتاه شده است و بین سه انگشت بیشین آنها پرده‌ای وجود دارد. این ساختمان پا به آنها اجازه می‌دهد که در روی آب به راحتی و آسانی شنا کنند.

مشخصات

نمو غدد چربی دم آنها از خیس شدن پرها جلوگیری می‌کند. پرده بین انگشتان پای آنها ستبر و دارای رگهای خونی است. انگشت چهارم آنها با زمین تماس ندارد. قوها به کمک گردن خود غذای خود را از داخل آب بدست می‌آورند. صدای ویژه قوها بوسیله سوتک آنهاست که در محل دو شاخه شدن نای آنها واقع شده است و از لرزش تارهای صوتی آنها و خروج هوا از نای بلند آنها تولید می‌شوند. این پرندگان در سال یک دوره پرریزی دارند که بتدریج پرها می‌ریزد و به جای آن پرهای جدید می‌روید.

ساختمان چشم

ساختمان چشم این پرندگان برخلاف پرندگان دیگر که رویه پیشین چشم در آنها کروی است در قوها رویه پیشین چشم مصلح می‌باشد.

نحوه حرکت

راه رفتن آنها در خشکی ناشیانه است ولی در موقع خطر اگر در خشکی باشند و قادر به پرواز نباشند بسیار تند فرار می‌کنند. آغاز پرواز این پرندگان بسیار جالب است به این شکل که قبل از پرواز ابتدا گردن خود را عمود نگه می‌دارند سپس گردن به حالت افقی درآمده و با دویدن روی آب و مختصر کوشش از روی آب بلند می‌شوند.

نحوه بال زدن

بال زدن آنها دارای آهنگ دلنشین است. گروه آنها در حین پرواز به شکل عدد ۷ یا خط مستقیم یا اوریب است.

تخم‌گذاری

در هنگام تخم‌گذاری یک جفت قوی نر و ماده محل مناسبی را پیدا می‌کنند و قبل از تخم‌گذاری آشیانه‌ای بزرگ ساخته و این آشیانه نرم و از نی و سایر گیاهان ساحل مرداب می‌باشد. پرنده ماده روی بخش نرم لانه تخم می‌گذارد. در عده کمی از قوها پرنده نر و ماده هر دو به نوبت روی تخمها می‌خوابند ولی در عده بیشتر ماده روی تخم می‌خوابد و مدت خوابیدن روی تخمها از ۳۵ تا ۴۵ روز است. شمار تخم این پرندگان محدود است و ازدیاد نسل زیادی ندارند.

مهاجرت

قوهایی که در فصل زمستان در آسمان و آبهای ایران پیدا می‌شوند از روسیه ، سیبری مرکزی و شرقی و چین شمالی یا قسمت شرقی منطقه پال آرتیک مهاجرت می‌کنند. علت مهاجرت سرد شدن و نامساعد شدن محل زندگی آنهاست.

محل زندگی

این پرندگان در سواحل دریای خزر ، مرداب انزلی ، گرگان ، نواحی غربی و مرکز ایران ، سیستان ، اهواز و دریای عمان و خلیج فارس دیده شده‌اند.

::: گونه‌های قو

گونه سیگنوس الور یا قوی گنگ

این قو پرنده‌ای ساکت و بی‌صدا می‌باشد که بدنی سفید با پرهای بسیار نرم و نوکی سرخ یا نارنجی با حاشیه سیاه و حلقه سیاه دوربینی ظاهری زیبنده به این پرنده داده است. انتهای بالهای این پرنده کوتاه‌تر از دم آنها بوده به زیبایی ظاهر این پرنده می‌افزاید. در قاعده آرواره بالایی و در مجاورت پیشانی یک برآمدگی سیاهرنگ وجود دارد که در فصل جفت‌گیری بزرگ می شود. پرنده بالغ یا بدون آن می‌باشد یا اثری از آن در این محل وجود دارد. هنگام شنا کردن و ایستادن نوک آنها به سوی پایین و گردن به شکل S خمیده می‌باشد.

در این گونه پرنده نر و ماده هر دو روی تخم می‌خوابند و مدت خوابیدن روی تخم در آنها ۳۵ روز طول می‌کشد. در جزایر کوچک نیزارهای پیرامون مردابها و در پیرامون دریاچه‌ها تخم‌گذاری می‌کنند. جوجه‌های خارج شده از تخم دارای رنگ قهوه‌ای کم رنگ ، رویه شکمی آنها سفید و پاهای صورتی و نوکی گوشتی می‌باشند. غذای آنها از گیاهان آبزی و بی‌مهرگان و حتی مهره‌داران کوچک نظیر ماهیهای کوچک و قورباغه است. مقاومت این پرنده در اسارت زیاد است و تقریبا اهلی می‌شوند و در شرایط نامساعد مهاجرت می‌کنند و در اسارت از گندم ، جو حتی نان خیس شده مصرف می‌کنند.

سیگنوس سیگنوس یا قوی خروسکی

این پرنده دارای فریاد بلند ویژه‌ای می‌باشد که به سرفه بچه‌های مبتلا به سیاه سرفه  و یا صدای بچه‌ای که به بیماری خروسک  مبتلا شده است شباهت دارد. بدن این قو سفید است و پرهای آن به نرمی پر قوی گنگ نمی‌رسد. رنگ نوک و رنگ فاصله بین چشم و بینی این قو زرد نارنجی است. عنبیه آن قهوه‌ای و پاهای آن بزرگ و سیاه‌رنگ است. پرنده ماده کمی کوچکتر از پرنده نر می‌باشد. هنگام خشمگین شدن بالهای خود را بهم می‌زنند سر خود را بالا و پایین می‌برند و انتهای نوک را با آب تماس می‌دهند و فریاد می‌کشند و به این دلیل عده‌ای این پرنده را قوی فریادکش می نامند.

پرواز گروهی این قوها به شکل عدد (۷) هفت یا بطور خمیده و خط اریب است پرواز گروهی آنها در شب آهنگ غم انگیزی تولید می‌کند. پرنده نابالغ قهوه‌ای کم رنگ است پاهای آن نخودی رنگ می‌باشد و پیرامون و اطراف پیرامون چشمهای آن سفید است. رنگ نوک گوشتی و انتهای نوک آنها سیاه است. این قوها در سواحل دریاها ، دریاچه‌ها ، رودخانه‌ها و مردابها زندگی می‌کنند و به محض یخ بستن آب رودخانه‌ها ، راه دریا را پیش می‌گیرند.

گونه سیگنوس بویک یا قوی سفید کوچک

از نظر جثه این قو کوچکترین قوی سفید رنگ است و از حیث شکل ظاهری شباهت زیادی به قوی خروسکی دارد ولی کوچکتر از آن است. قاعده نوک آن نارنجی ولی حاشیه و انتهای نوک این قوی کوچک سیاه رنگ می‌باشد که سیاهی انتهای نوک به سوی پایه نوک زیاد ادامه پیدا نمی‌کند به این جهت سر آن از قوی خروسکی تشخیص داده می‌شود.

رنگ بدن این پرنده سفید ، پاهای آن سیاه است در این پرنده تمام نوک دارای رنگی یکنواخت است پس از یکسان رنگ این قو سفید می‌شود. شماره تخمهای این قو نسبتا زیاد است و بین ۵ تا ۷ تخم می‌گذارد و رنگ تخمهای آنها خاکستری کم‌رنگ است در این قوها نیز فقط پرنده ماده روی تخم می‌خوابد مدت خوابیدن آنها ۳۴ تا ۳۸ روز می‌باشد. صدای قوها ملایم و پرواز آنها بی‌صداست. بعضی از پژوهشگران گروه این پرنده را در حال مهاجرت در شمال ایران گزارش داده‌اند.

اهمیت اقتصادی قوها

گوشت این پرندگان خوراکی است ولی با زیبایی که این پرندگان چه در هنگام شنا روی آبها یا پرواز آنها در آسمان به طبیعت می‌دهند بی‌انصافی است که بشر جهت استفاده از گوشت نها این پرندگان زیبا را صید نماید بویژه که آنها ازدیاد نسل زیادی ندارند و اگر از تخم و گوشت آنها بیش از حد استفاده شود احتمال از بین رفتن نسل آنها زیاد خواهد بود.

منبع: daneshnameh.roshd